ตอบดร.โสภณ (รอบที่สอง) กรณีที่ท่านย้ำว่าแม่วงก์ไม่มีเสือ

โดย: ดร.นณณ์ ผาณิตวงศ์

บทความอ้างอิง: AREA แถลง ฉบับที่ 137/2556: 8 ตุลาคม 2556 ย้ำไม่มีเสือในพื้นที่สร้างเขื่อนแม่วงก์
http://www.area.co.th/thai/area_announce/area_anpg.php?strquey=area_announcement577.htm
 
เรื่องป่าบริเวณนี้ไม่สำคัญ
จริงๆเรื่องความสำคัญของป่าบริเวณที่จะมีการสร้างเขื่อนแม่วงก์ได้มีผู้เขียนถึงไปเยอะมากว่าทำไมเราถึงต้องรักษาไว้ แต่ในเมื่อท่านยังไม่ได้อ่าน ก็จะเขียนให้ฟังอีกครั้งว่าทำไมเราถึงคิดว่าป่าบริเวณนี้มีความสำคัญ

1. บริเวณนี้เป็นป่าที่ราบริมน้ำครับ ท่านทำอสังหาริมทรัพย์น่าจะทราบดีว่า พื้นที่ราบริมน้ำเป็นพื้นที่ๆราคาแพง ใครๆก็อยากอยู่ เพราะมันอยู่ง่ายเดินง่าย มีน้ำใช้ตลอดปี สัตว์ป่าก็เช่นเดียวกันครับ พื้นที่ป่าตะวันตกที่เหลือส่วนใหญ่เป็นเทือกเขาสลับซับซ้อนเสียเป็นส่วนใหญ่ จะมีพื้นที่ราบจริงๆ ก็แค่บริเวณทุ่งใหญ่นเรศวร ที่ราบแถวห้วยขาแข้ง และริมลำน้ำแม่วงก์แถวนี้ครับ เราจึงอยากรักษาป่าตรงนี้ไว้ให้สัตว์

2. ตามภาพ จะเห็นว่าริมลำน้ำจะมีป่าหญ้าอยู่ ป่าหญ้าพวกนี้ส่วนหนึ่งจะตายลงในฤดูน้ำหลาก และจะขึ้นมาใหม่เมื่อน้ำลดลง ซึ่งจะเป็นอาหารที่ดีมากของสัตว์กินพืชครับ ลองนึกภาพสัตว์เป็นคนก็ได้ครับ มีบ้านอยู่เป็นป่า มีแหล่งอาหารขึ้นอยู่ชายป่า ถัดไปเป็นแหล่งน้ำ มันเป็นทำเลทองจริงๆครับ ในหลักการการบริหารประชากรสัตว์ป่าให้เพิ่มจำนวนการเพิ่ม Edge ซึ่งเป็นรอยต่อของป่ากับระบบนิเวศเปิดโล่งเช่นทุ่งหญ้า ทุ่งหญ้าริมลำน้ำ เป็นสิ่งที่สำคัญมากครับ ขอยกตัวอย่างให้เห็นที่เขาใหญ่ที่มีการถ่างป่าออกบางส่วนและบริหารให้เป็นทุ่งหญ้า จะมีสัตว์กินพืชออกมาใช้พื้นที่เป็นจำนวนมากครับ ไม่ว่่าเสือจะเข้ามาอาศัยอยู่ในบริเวณนี้หรือไม่ก็ตาม การที่ประชากรอาหารของเสือในพื้นที่นี้มีมากและเพิ่มขึ้น ในที่สุดแล้วสัตว์เหล่านี้ก็ต้องกระจายตัวออกไปนอกพื้นที่ให้เสือกินอยู่ดีครับ 

3. มีสัตว์บางชนิดต้องการพื้นที่เฉพาะลักษณะแบบนี้เพื่อการดำรงชีวิต เช่น นกยูง ซึ่งชอบอาศัยอยู่ในป่าริมน้ำที่มีหาดหิน หาดทราย ปลาตะพากส้ม ซึ่งอาศัยอยู่เฉพาะในลำน้ำที่ราบที่น้ำไหล เป็นต้น



ภาพจาก hugaz.com

เรื่องป่าตรงนั้นไม่มีเสือ
เรื่องเสือจะมีหรือไม่ในป่าบริเวณที่จะมีการสร้างเขื่อน จริงๆแล้วผมคิดว่าทางผู้วิจัยคือ WWF และกรมอุทยานฯ น่าจะตอบได้ดีกว่าผม(และท่านดร.) แต่ก็ไม่มั่นใจว่าท่านจะมีเวลามาตอบหรือไม่ โดยส่วนตัวแล้วผมเคยพบแต่รอยเท้าเสือขนาดเล็ก(น่าจะเป็นเสือไฟ) อยู่ในบริเวณพื้นที่เขื่อน นอกจากนั้นยังพบรอยเท้าของสัตว์กินพืชที่เป็นอาหารของเสือโคร่งเยอะมาก (เห็นเก้งกับตาหนึ่งครั้ง) คือมีป่า มีน้ำ มีอาหาร เสือมีตีน ทำไมเสือมันถึงจะไม่ลงมาครับ? แต่ถ้าท่านยังยืนยันว่าต้องการหลักฐาน ในกรณีของเสือโคร่ง ครั้งสุดท้ายที่ผมได้คุยกับนักวิจัยผมเข้าใจว่าสามารถดักถ่ายภาพเสือจากพื้นที่สร้างเขื่อนได้แล้ว และเมื่อปีที่แล้วก็ได้ยินว่าดักถ่ายได้ห่างจากจุดที่น้ำจะท่วมถึงเพียง 2 กิโลเมตร ซึ่งไม่ได้ไกลเลยสำหรับสัตว์ที่มีพื้นที่หากินกว้างอย่างเสือ ผมว่าท่านเลิกยกประเด็นเรื่องป่าตรงนี้ไม่มีเสือเถิดครับ อีกสักพักคงจะมีข้อมูล หลักฐานทางวิชาการออกมายืนยันได้เยอะมากครับ
 
(ส่วนต่อจากนี้เติมวันที่ 10 ตค 2556) ข้อมูลจาก https://www.facebook.com/photo.php?v=197548157094477
นอกจากนั้นยังพบว่ามีเสือออกจากป่าแม่วงก์มาหากินในพื้นที่ชาวบ้าน เมื่อปี 2554 ด้วยนะครับ 
http://www.thairath.co.th/content/region/187527

เรื่องป่าบริเวณนี้ถูกล้อมรอบด้วยชาวบ้านและชุมชน
อีกข้อที่ท่านให้ข้อมูลไม่ตรงนักและเน้นย้ำอยู่ในทั้งสองบทความ คือการใช้คำว่า ป่าตรงที่จะมีการสร้างเขื่อน “ล้อมรอบไปด้วยบ้านชาวบ้านและชุมชนมากมาย” ทำให้คนอ่านคิดไปได้ว่าป่าตรงนี้เป็นเกาะ มีคนอาศัยอยู่ล้อมรอบหมดทุกด้าน ทั้งๆที่จริงๆแล้ว อย่างน้อย 3 ทิศ คือทิศเหนือ ทิศตะวันตก และทิศใต้ พื้นที่ๆจะถูกสร้างเขื่อนติดป่าสมบูรณ์มีแต่เพียงด้านตะวันออกซึ่งติดกับชุมชนและรีสอร์ทไม่กี่แห่งครับ ภาพพื้นที่ดูได้จากบทความนี้ครับ มีระบุจุดแนวสันเขื่อนอยู่ น้ำจะท่วมไปทางทิศตะวันตก (ซ้ายมือของภาพ) ซึ่งเป็นป่าทั้งสิ้น http://siamensis.org/article/38862
 
กรณีข่าวเสือที่ท่านยกมาเป็นประเด็นว่าถ้าแม่วงก์มีเสือก็ต้องออกมาขบชาวบ้านแล้ว
ผมได้วิเคราะห์ข่าว Hard fact ของท่านตั้งแต่เมื่อวานแล้วแต่ไม่ได้สรุปออกมาเนื่องจากง่วงนอน (ตีสาม) แต่ในเมื่อท่านยังยืนยันใช้ข้อมูลชุดเดิมจึงขออนุญาตวิเคราะห์แต่ละข่าวให้ท่านดังนี้ครับ 

1. ข่าว “ชาวบ้าน อ.ประทาย โคราช ออกไล่ล่าเสือโคร่ง หลังพบออกมาหากินในพื้นที่” (www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1374306107)  
-  ผมดูจาก Google พบว่า อ.ประทายอยู่กลางทุ่ง มีป่าอยู่เพียง 3,000 ไร่ เป็นไปไม่ได้ที่จะมีเสือขนาดใหญ่ ไม่ว่าจะเป็นเสือโคร่งหรือเสือดาวอาศัยอยู่ตามธรรมชาติ
- ในเนื้อหาของข่าว มีส่วนที่ระบุชัดเจนว่าผู้ใหญ่บ้านบอกว่าเป็นเสือที่ถูกปล่อยหรือหลุดจากรถขนสัตว์เถื่อน (ท่านดร.ได้อ่านเนื้อข่าวไหมครับ? เพราะผมงงมากที่ผมชี้ให้เห็นจุดนี้แล้วท่านยังยืนยันอ้างอิงข่าวนี้ขึ้นมาอีก)
- ข่าวเดียวกันนี้ในเว็บไซท์ของข่าวสด ลงภาพรอยตีนด้วย ซึ่งจากภาพจะเห็นว่ามีรอยเล็บเท้าชัดมาก รอยตีนเสือโคร่ง/ดาวไม่มีเล็บเท้าครับ จากภาพฟันธงได้เลยว่ารอยตีนหมาครับ http://www.khaosod.co.th/view_news.php?newsid=TUROd01ERXhOakl4TURjMU5nPT0=

2. ข่าว “ชาวบ้านพบเสือ 2 ตัว - ผู้ว่าฯ ตาก วอนอย่าล่า (เพราะออกมาจากป่าสมบูรณ์)” (http://hilight.kapยook.com/view/57796‎) 
สองตัวนี้ชัดเจนว่าออกมาจากป่าสมบูรณ์ คงหลงออกมา ไม่ได้ทำอันตรายหรือสร้างความเดือดร้อนแต่อย่างใด ไม่มีข่าวเพิ่มเติมของเสือสองตัวนี้อีกเลย
 
3. ข่าว “เสือเบตง สิ้นฤทธิ์ จับตายเสือเบตง หลังตะปบชาวบ้านดับ 3 ราย” (http://hilight.kapook.com/view/79574‎)
ตัวนี้ได้ให้ความเห็นไปแล้วว่าอาจจะเป็นเสือป่าจริงๆ

4. ข่าว “ชาวบ้านขอนแก่นผวา เสือดาวบุกกินไก่ วอน จนท.เร่งล่า” (www.thairath.co.th/content/region/358936‎) 
เป็นอีกกรณีที่เสือโผล่ออกมาอยู่กลางทุ่ง ซึ่งถ้าอ่านข่าวให้ละเอียดก็จะเห็นว่ามีการให้ความเห็นว่าเป็นเสือที่ถูกปล่อยหรือหลุดออกมาระหว่างลักลอบขน เป็นชุดเดียวกับเสือโคราชในข้อ 1

5. ข่าว “ชาวบุรีรัมย์ผวาพบเสือ-รอยเท้าเกลื่อนขณะเข้าป่าหาเห็ด วอน จนท.เร่งจับตัว” (http://www.manager.co.th/Local/viewnews.aspx?NewsID=9560000096492) 
รอยตีนตามภาพข่าวเห็นรอยเล็บชัดเจน ฟันธงอีกครั้ง ตีนหมาครับ 

พอจะสรุปได้ว่าใน จำนวน 5 ข่าวของท่านมีเพียง 2 ข่าวที่มีแนวโน้มว่าจะเป็นเสือออกมาจากป่าจริงๆ และมีเพียงตัวเดียวที่ก่อปัญหาและถูกจัดการไปแล้ว ส่วนอีก 3 ข่าว ไม่เสือหลุด/ปล่อยตามที่ผมชี้ไปแล้วในบทความก่อน ก็หมาน้อยธรรมดาครับ 

ส่วนกรณีที่ท่านบอกว่าผม “จับแพะชนแกะ” เรื่องอ้างถึงพื้นที่ป่าของประเทศญี่ปุ่นขอชี้แจงดังนี้ครับ

ตามที่ได้ระบุไว้ในบทความแรกว่าผมอยู่ระหว่างการท่องเที่ยวอยู่ในประเทศญี่ปุ่นเมื่อวานนี้ขับรถมาค่อนข้างไกลพบว่าญี่ปุ่นมีป่าเหลืออยู่มาก (ลูกผมอายุ 6 ขวบยังทักว่าทำไมป่าเค้ากว้างจัง) จำได้คุ้นๆว่าเคยอ่านเจอว่าเป็นประเทศที่มีพื้นที่ป่าปกคลุมประเทศสูงมากประเทศหนึ่งจึงลองค้นดูก็พบว่าสูงมากถึง 67%เมื่อเทียบกับประเทศไทยที่เหลืออยู่เพียง 30% เท่านั้น ซึ่งตามหลักวิชาการแล้วถ้าจะไม่ให้เกิดกรณีน้ำท่วมหลากโดยไม่เป็นธรรมชาติจะต้องมีพื้นที่ป่าอย่างน้อย 66% (สองในสามของพื้นที่) เรียกว่าตัวเลข 30% ของไทยนั้นน้อยเกินกว่าที่จะรักษาสมดุลไว้ได้อีกแล้ว ในพื้นที่เดียวกันของประเทศไทยจึงมีทั้งอุทกภัยและภัยแล้งห่างกันเพียงไม่กี่เดือน 

เมื่อประเทศเรายังดิ้นรนจะทำลายป่าเพื่อการพัฒนากันอีก ผมจึงชี้ให้เห็นว่าประเทศที่พัฒนาแล้วอย่างประเทศญี่ปุ่นเค้าใช้พื้นที่ๆมีอยู่น้อยมากให้เกิดประโยชน์สูงได้ ลองคำนวนพื้นที่ใช้สอยที่มีระหว่างสองประเทศแล้วเทียบกับผลิตภัณฑ์มวลรวม พบว่าญี่ปุ่นใช้ที่ดินได้มีประสิทธิภาพกว่าเราประมาณ 47 เท่าครับ เราไม่จำเป็นต้องทำลายป่าอีกแล้ว แต่ขอให้ใช้พื้นที่ๆมีให้มีประสิทธิภาพกว่าในปัจจุบัน เราก็สามารถที่จะพัฒนาเศรษฐกิจของเราต่อไปได้ครับ ผมคิดว่าผมใช้หน่วยเดียวกันและเขียนถึงเรื่องเดียวกันจึงไม่เข้าใจว่าทำไมท่านถึงหาว่าผม “จับแพะชนแกะ”

จริงๆตั้งแต่เห็นท่านดร.โสภณ หันมาสนใจเรื่องเขื่อนแม่วงก์ผมก็ดีใจครับ ท่านเป็นนักประเมินมูลค่าทรัพย์สินที่มีชื่อเสียง ผมอยากให้ท่านลองประเมินมูลค่าของเขื่อนแม่วงก์ดู โดยที่ไม่ต้องคิดถึงเสือ นกยูง หาดทรายสวยๆไว้ให้เด็กเล่นน้ำ หรือระบบนิเวศใดๆทั้งสิ้นเลยครับ ใช้ตัวเลขล้วนๆ รายจ่าย รายรับของเขื่อน แบบIncome Approach เลย ผมอยากฟังจากท่านจริงๆว่าสมมุตินะครับ สมมุติว่าเป็นโครงการที่ท่านจะลงทุน ท่านจะกล้าลงทุนในโครงการนี้หรือไม่? ผมเชื่อว่าระดับท่านคงหาข้อมูล EIA ทางด้านเศรษฐกิจมาได้ไม่ยากนักครับ หรือถ้าท่านไม่มีผมพร้อมที่จะส่งให้ครับ เป็น EIA ฉบับปี 2555 นะครับ

ขอแสดงความนับถือ
ดร.นณณ์ ผาณิตวงศ์
9 ตุลาคม 2556