วิธีจำแนกรอยตีนเสือกับหมา

โดย ดร.นณณ์ ผาณิตวงศ์
 
เนื่องจากมีข่าวเกี่ยวกับเสือต่างๆในหลายพื้นที่ในประเทศไทย โดยในข่าวต่างๆมักจะมีรอยเท้าประกอบโดยอ้างว่าเป็นรอยเท้าเสืออยู่ด้วย ซึ่งบางครั้งภาพที่ปรากฏวิเคราะห์ตามหลักวิชาการแล้วคิดว่าไม่น่าจะเป็นภาพรอยเท้าเสือ ข้าพเจ้าจึงเขียนบทความนี้ขึ้นเพื่อให้สามารถนำไปใช้จำแนกรอยเท้าของเสือและหมาต่อไป


 
ขอให้เริ่มดูที่ภาพประกอบ ซึ่งข้าพเจ้าทำขึ้นด้วยฝีมือการตบแต่งภาพอันเยี่ยมยอดของข้าพเจ้า ก่อนอื่นต้องบอกว่านิ้วโป้งของเสือและหมาจะไม่ปรากฏอยู่ในรอยจึงขอให้ทุกท่านหุบนิ้วโป้งของท่านเก็บไว้ก่อนถ้าหากต้องการเปรียบเทียบกับรอยตัวเอง 
 
ภาพรอยตีนเสือนั้นถ้าหากใช้มือของท่านเทียบลงไปโดยพับนิ้วโป้งเก็บไว้จะพบว่าเป็น ตีนข้างซ้าย โดยนิ้วที่ยาวที่สุดในภาพคือนิ้วกลาง ส่วนของหมานั้นแยกยากกว่าว่าเป็นด้านใด จึงละไว้ตามนั้น
 
1. ให้สังเกตที่นิ้วกลางและนาง ในรอยตีนของเสือจะเห็นว่านิ้วกลางยาวกว่านิ้วนางอย่างเห็นได้ชัด แต่ถ้าเป็นรอยหมา นิ้วทั้งสองจะเท่าๆกันหรือแตกต่างกันเพียงเล็กน้อย
2. รอยเล็บใช้จำแนกได้ง่ายที่สุด เสือต้องใช้เล็บที่แหลมคมในการตะปบเหยื่อถ้าปล่อยกางออกมาขูดไปกับพื้นเล็บจะสึกไม่แหลมคม เวลาเดินเสือจะหดเล็บเก็บไว้ ดังนั้นในรอยตีนของเสือจะไม่ปรากฏรอยเล็บ ส่วนหมาใช้เล็บในการช่วยยึดเกาะพื้นผิวเวลาวิ่งไล่จับเหยื่อให้เร็ว แล้วใช้ปากงับ รอยเท้าของหมาจะปรากฏรอยเล็บชัดเจน อย่างไรก็ตามเวลาเสือต้องวิ่งเร็วๆบางครั้งก็จะปรากฏรอยเล็บเหมือนกัน แต่เล็บก็จะมีความแหลมคมกว่าเล็บหมา จึงต้องดูองค์ประกอบอื่นๆร่วมด้วยเพื่อความแน่ใจ
3. ส้นตีนของเสือจะปรากฏเป็นร่องสองร่องเข้าไป ในขณะที่ของหมาจะเป็นรอยเว้าเล็กน้อยไม่มีร่อง
4. เมื่อเทียบกับขนาดของรอยนิ้วแล้วจะเห็นว่า ฝ่าตีนของเสือมีขนาดใหญ่กว่ารอยนิ้วมาก แต่ฝ่าตีนหมาจะมีขนาดใหญ่กว่ารอยนิ้วไม่มากนัก
5. รอยตีนหมาจะสามารถเขียนกากบาททับลงไปได้ตามร่อง แต่ของเสือขีดไม่ได้ เนื่องจากขนาดฝ่าตีนที่ใหญ่และอยู่ติดกับนิ้วมากกว่าตีนหมา
6. ไม่อยากพูดเรื่องขนาด เนื่องจากรอยตีนลูกเสือกับหมาใหญ่ก็อาจจะมีขนาดเท่ากันได้ แต่ถ้าเจอรอยกว้างเกือบ 11 นิ้วตามในภาพจาก WWF ก็คงไม่มีใครเถียงว่าเป็นรอยหมาแน่ ขนาดจึงใช้ได้ เมื่อรอยมีขนาดใหญ่เกินรอยหมา ทั่วๆไปซึ่งไม่น่าจะเกิน 3-4 นิ้ว
 
ทีนี้รองมาวิเคราะห์ภาพรอยตีนที่ปรากฏในข่าวต่างกันบ้าง ภาพแรกจากบุรีรัมย์ โดยปรากฏในข่าวนี้

จะเห็นว่านิ้วตีนด้านหน้าทั้งสองมีความยาวใกล้เคียงกัน ปรากฏรอยเล็บทู่ๆชัดเจน รอยส้นเว้าเข้า ฝ่าตีนเมื่อเทียบกับรอยนิ้วแล้วมีขนาดค่อนข้างเล็ก และสามารถขีดเส้นกากบาทในจินตนาการได้อย่างไม่ยากนัก จึงสรุปได้ว่าเป็นรอยตีนหมา

ส่วนอีกภาพเป็นรอยเท้าที่ปรากฏอยู่ใน ข่าวสด

ภาพนี้รอยนิ้วเท้าทั้งสองเกือบเท่ากัน มีปรากฏรอยเล็บชัดเจน รอยบริเวณฝ่าตีนไม่ชัดจึงไม่สามารถวิเคราะห์ได้ แต่เพียงแค่สองข้อแรกก็สามารถสรุปได้ว่าเป็นรอยตีนหมา

จึงหวังว่าบทความนี้จะก่อให้เกิดประโยชน์ไม่มากก็น้อย

อ้างอิง
http://assets.wwfindia.org/downloads/reading_pugmarks.pdf
http://www.bear-tracker.com/caninevsfeline.html