กระทู้-13915 : แมลงปอเข็มน้ำตกสั้น (ในสกุล Rhinocypha) ที่พบได้ทั่วไปตามน้ำตก

Home » Board » แมลง&สัตว์ขาข้ออื่นๆ

แมลงปอเข็มน้ำตกสั้น (ในสกุล Rhinocypha) ที่พบได้ทั่วไปตามน้ำตก

แมลงปอเข็มน้ำตก  (ในสกุล Rhinocypha)  จัดอยู่ในวงศ์ Chlorocyphidae  ซึ่งมีลักษณะเด่นคือ เป็นแมลงปอที่มีความยาวท้องสั้นกว่าความยาวของปีกหลัง  (ยกเว้นในบางสกุลเช่น Rhinoneura ที่พบในบอร์เนียว)   บริเวณหัวจะมีส่วนยื่นออกมาเรียกว่า rostrum  เด่นชัดกว่าแมลงปอเข็มกลุ่มอื่นๆ  มักมีสีสันสดใส  และในตัวผู้มักจะมีแต้มหรือแถบสีบนปีก ในปัจจุบัน มีนักกีฏวิทยาด้านแมลงปอบางส่วนได้มีแยกย่อยแมลงปอเข็มน้ำตกในสกุล Rhinocypha ออกเป็นสองถึงสามสกุลอื่นๆ   ซึ่งในบทความนี้ ผมยังจะให้อยู่ในสกุล Rhinocypha ตาม World list of Odonata  (Feb 2010)  แต่จะใส่ชื่อสกุลใหม่ไว้ในวงเล็บหลังอีกทีนะครับ



ในภาพเป็น แมลงปอเข็มน้ำตกสั้นลายจุด Rhinocypha perforata ตัวผู้ที่ยังโตไม่เต็มที่ สีสันจึงยังไม่ฟ้าทั้งหมด
...แก้ไขเมื่อ 13 มี.ค. 2553 17:30:00
Due_n approve [ 13 มี.ค. 2553 17:15:43 ]
InsectsPics_reply_155738.jpg
ความคิดเห็นที่: 1
ในประเทศไทย พบแมลงปอเข็มในวงศ์นี้ทั้งหมด 12 ชนิด 4 สกุล ซึ่ง สามารถจำแนกจากขนาดของมันได้ โดยแมลงปอเข็มน้ำตกสั้นในสกุล Rhinocypha จะพบเห็นได้ง่ายที่สุด  และมีจำนวนทั้งสิ้น 6 ชนิด ในจำนวนนี้ มี 1 ชนิดที่เป็นชนิดเฉพาะถิ่นของไทย มีความยาวประมาณ 3-4 ซ.ม. รองมาเป็นแมลงปอเข็มธารา ในสกุล Libellago มีอยู่ทั้งหมด 4 ชนิด มีความยาวน้อยกว่าแมลงปอเข็มน้ำตกสั้น ประมาณ 1.5-2.5 ซ.ม. ครับ

พฤติกรรมที่น่าสนใจของแมลงปอเข็มในวงศ์นี้คือ ตัวผู้จะหวงอาณาเขตของมันมากครับ เมื่อใดที่มีการรุกรานจะตัวผู้ตัวอ่อน ตัวผู้เจ้าของอาณาเขตจะทำการป้องกันอาณาเขตของตัวเองด้วยการกางปีกออกเพื่อโชว์สีสันบนปีกของมัน  และในหลายชนิดบริเวณขาจะมีแถบสีขาวที่จะสะท้อนแสงได้ จากนั้นก็จะเข้าต่อสู้ด้วยใช้ขาหน้าประหนึ่งดาบ ฟาดฟันไปมา  และถอยหลังออกไปทำการขู่ด้วยแถบสีบนปีก และขา จากนั้นก็เข้าสู้กันอีก การต่อสู้จะเกิดขึ้นหลายยกครับ บางคนอาจจะเคยรอถ่ายรูป  แต่เจอพฤติกรรมนี้...อาจจะทำให้คนรอถ่ายเกิดอาการเบื่อได้ เนื่องจากมันใช้เวลาหลายนาทีทีเดียว

ผมจะข้อเสนอแมลงปอเข็มน้ำตกสั้น 4 ชนิดที่พบเจอได้ง่ายมากตามน้ำตกทั่วประเทศ ซึ่ง เชื่อว่าหลายคนคงเห็นกันอยู่บ้างครับ โดยจะอาศัยสัดส่วนของแถบสีเข้มบนปีก(ตอนเกาะ) ลักษณะสามเหลี่ยมด้านหน้าอก  และลายที่บริเวณอก และท้อง ในตัวผู้เป็นหลักในการจำแนกชนิดแมลงปอเข็มเหล่านี้ครับ (ลักษณะการจำแนกดังกล่าวเป็นการจำแนกที่เกิดจากการสังเกตของตัวผมเองเท่านั้นนะครับ)



ในภาพเป็นการต่อสู้ป้องกันอาณาเขตของแมลงปอเข็มธาราลายเส้น Libellago lineata ตัวผู้
...แก้ไขเมื่อ 13 มี.ค. 2553 18:24:34
Due_n approve [ 13 มี.ค. 2553 17:27:32 ]
InsectsPics_reply_155739.jpg
ความคิดเห็นที่: 2
แมลงปอเข็มน้ำตกสั้นผู้ดำ, แมลงปอเข็มก้นสั้นปีกเหลือบม่วง  
Rhinocypha (Aristocypha) fenestrella Rambur, 1842


ตัวผู้ ลำตัวสีดำ ด้านหน้าของอกมีสามเหลี่ยมสูงสีชมพูม่วง (ดูรูปเล็กด้านขวาบน) ด้านข้างของอกมีแถบสีเหลือง ปีกจะมีแถบสีดำประมาณ 3/4  และแถบเหลือบม่วงกระจายอยู่ในแถบสีดำนั้น ตาปีกสีม่วง ท้องมีสีดำสนิท
...แก้ไขเมื่อ 13 มี.ค. 2553 17:48:46
Due_n approve [ 13 มี.ค. 2553 17:42:19 ]
InsectsPics_reply_155740.jpg
ความคิดเห็นที่: 3
ในขณะเกาะ  เราจะเห็นแถบสีดำบนปีกประมาณ 3/4 ของปีก
Due_n approve [ 13 มี.ค. 2553 17:44:11 ]
InsectsPics_reply_155741.jpg
ความคิดเห็นที่: 4
ตัวเมีย ลายส่วนอกคล้ายกับตัวผู้  ด้านล่างอกมีแถบสีเหลือง ส่วนด้านบนมีเส้นสีเหลืองดังในรูป ปีกมีสีเหลือง ตาปีกมีสีดำด้านนอก และขาวด้านใน ปล้องท้อง 5 ปล้องแรกมีจุดสีเหลืองอยู่ด้านข้าง
Due_n approve [ 13 มี.ค. 2553 17:47:16 ]
InsectsPics_reply_155742.jpg
ความคิดเห็นที่: 5
แมลงปอเข็มน้ำตกสั้นผู้ขีด, แมลงปอเข็มหางโป่งแถบฟ้า
Rhinocypha (Aristocypha) iridea Selys, 1891


ตัวผู้ ลำตัวสีดำ ด้านหน้าของอกมีสามเหลี่ยมเล็กๆ  สีชมพูม่วง (ดูรูปเล็กด้านซ้ายบน) ด้านข้างของอกมีแถบสีฟ้า ปีกจะมีแถบสีดำประมาณ 2/3   และแถบเหลือบม่วงกระจายอยู่ในแถบสีดำนั้น ท้องมีสีดำ ด้านบนปล้องท้องปล้องที่ 1-8 มีแถบสีเหลี่ยมสีฟ้า
...แก้ไขเมื่อ 13 มี.ค. 2553 18:03:22
Due_n approve [ 13 มี.ค. 2553 17:53:55 ]
InsectsPics_reply_155743.jpg
ความคิดเห็นที่: 6
แถบดำบนปีก
Due_n approve [ 13 มี.ค. 2553 17:55:03 ]
InsectsPics_reply_155744.jpg
ความคิดเห็นที่: 7
ตัวเมีย ลายบนอกคล้ายกับตัวผู้ ปีกสีเหลืองอ่อน ตาปีกด้านนอกสีดำ และด้านในสีน้ำตาลเหลือง ด้านข้างของปล้องท้องปล้องที่ 2-3 เส้นสีฟ้าอ่อนปลายเป็นตุ่มกลม ส่วนปล้องท้องปล้องที่ 4-7 จะมีเส้น และจุดแยกจากกัน สีฟ้าอ่อน
...แก้ไขเมื่อ 13 มี.ค. 2553 17:59:24
Due_n approve [ 13 มี.ค. 2553 17:58:38 ]
InsectsPics_reply_155745.jpg
ความคิดเห็นที่: 8
แมลงปอเข็มน้ำตกสั้นลายจุด, แมลงปอเข็มหางโป่งจุดฟ้า
Rhinocypha (Heliocypha) perforata (Percheron, 1835)


ตัวผู้ ลำตัวสีดำ ด้านหน้าของอกมีสามเหลี่ยมเล็กๆ   สีชมพูม่วง (ดูรูปเล็กด้านซ้ายบน) ด้านข้างของอกมีแถบสีฟ้าขนาดเล็กด้านหน้า ด้านล่างมีแถบสีฟ้าดังรูป  ปีกจะมีแถบสีดำประมาณ 1/2    และแถบเหลือบม่วงกระจายอยู่ในแถบสีดำนั้น ท้องมีสีดำ ด้านข้างท้องปล้องที่ 2-4 มีแถบสีเหลี่ยมสีฟ้าปลายบานออกคล้ายสามเหลี่ยม ท้องปล้องที่ 5-10 มีจุดคล้ายหยดน้ำสีฟ้า
...แก้ไขเมื่อ 13 มี.ค. 2553 18:09:00
Due_n approve [ 13 มี.ค. 2553 18:08:41 ]
InsectsPics_reply_155746.jpg
ความคิดเห็นที่: 9
แถบสีดำบนปีก
Due_n approve [ 13 มี.ค. 2553 18:09:49 ]
InsectsPics_reply_155747.jpg
ความคิดเห็นที่: 10
ตัวเมีย ลำตัวสีดำ ส่วนอกมีลายแบบในรูป  ปีกใส ตาปีกด้านนอกสีดำ และด้านในสีขาว ท้องมีสีดำ ท้องปล้องที่ 2-5 มีลายรูปเท้าสีเหลืองอยู่ด้านข้าง ปล้องท้องที่ 6-7 มีขีด และจุดแยกกันสีเหลือง ส่วนปล้องที่ 9-10 มีจุดสีเหลืองขนาดเล็ก
Due_n approve [ 13 มี.ค. 2553 18:12:59 ]
InsectsPics_reply_155748.jpg
ความคิดเห็นที่: 11
แมลงปอเข็มน้ำตกสั้นวงม่วง, แมลงปอเข็มน้ำตกปลายลาย
Rhinocypha (Heliocypha) biforata Selys, 1859


ตัวผู้ ลำตัวสีดำ ด้านหน้าของอกมีสามเหลี่ยมสีชมพูม่วง (ดูรูปเล็กด้านซ้ายบน) ด้านข้างของอกมีแถบสีม่วงชมพูเล็กด้านหน้า ด้านล่างมีแถบสีฟ้าดังรูป  ปีกจะมีแถบสีดำประมาณ 1/4    และแถบเหลือบม่วงกระจายอยู่ในแถบสีดำนั้น ท้องมีสีดำ ด้านข้างท้องปล้องที่ 2-5 มีเส้น และจุดขนาดเล็กแยกจากกัน สีฟ้า ท้องปล้องที่ 6-7 มีจุดขนาดเล็กสีฟ้า
...แก้ไขเมื่อ 13 มี.ค. 2553 18:20:50
Due_n approve [ 13 มี.ค. 2553 18:17:05 ]
InsectsPics_reply_155749.jpg
ความคิดเห็นที่: 12
พื้นที่แถบสีดำบนปีก
Due_n approve [ 13 มี.ค. 2553 18:19:15 ]
InsectsPics_reply_155751.jpg
ความคิดเห็นที่: 13
ตัวเมีย ลำตัวสีดำ ส่วนอกด้านมีลายแบบในรูป  ด้านล่างของอกมีแถบสีฟ้าอ่อน ปีกสีเหลือง ตาปีกด้านนอกสีดำ  และด้านในสีน้ำตาลเหลือง ท้องมีสีดำ ท้องปล้องที่ 2-7  มีขีด และจุดแยกกัน สีเหลือง
Due_n approve [ 13 มี.ค. 2553 18:22:39 ]
ความคิดเห็นที่: 14
ในกระทู้นี้ ผมจะไม่รวมเอาตัวผู้ที่ยังไม่โตเต็มที่เข้าไปด้วยนะครับ เดี๋ยวจะงงกันมากกว่านี้  แต่สิ่งที่เหมือนกันก็คือ ลายที่อก และท้องครับ ส่วนแถบสีดำบนปีกนั้น...แทบจะมองไม่เห็นในระยะนี้ครับ  และจะค่อยๆ  ชัดขึ้นเมื่อมีอายุมากขึ้นครับ

ขอบคุณทุกท่านที่แวะมาชมกระทู้คร้าบ...

ป.ล. เดี๋ยวจะไม่อยู่หลายวัน  ถ้ามีคำถามอะไรก็ทิ้งไว้ได้  ถ้ามีเวลาว่างหรือกลับมาแล้ว จะมาตอบให้ครับ
Due_n approve [ 13 มี.ค. 2553 18:27:03 ]
ความคิดเห็นที่: 15
โหยยย..... ถ่ายกันได้ไงเนี่ย ฝีมือล้วนๆ น้อง.....
นี่เหล่าจอมยุทธ์แมลงปอแถวๆ นี้มีโครงการรวมตัวกันสร้างหนังสือแมลงปอดีๆ  ภาพสวยๆ  ให้เด็กไทยได้อ่านบ้างป่าวครับ?
จอม approve [ 13 มี.ค. 2553 19:48:49 ]
InsectsPics_reply_155756.jpg
ความคิดเห็นที่: 16
อ่ะ.... เอาแมลงปอเหล็กมาฝากคุณ Due ไปพบเข้า เห็นว่ามีกลไกน่าสนใจด้วย

จาก http://blog.makezine.com/archive/2008/03/handmade_mechanical_drago.html ครับ!
...แก้ไขเมื่อ 13 มี.ค. 2553 19:54:56
จอม approve [ 13 มี.ค. 2553 19:54:26 ]
ความคิดเห็นที่: 17
กระทู้ดีๆ  ขอบคุณมากๆ
เสือหัวดำ approve [ 13 มี.ค. 2553 22:29:44 ]
ความคิดเห็นที่: 18
สุดยอดอีกแล้วแฮะ ขอเก็บไว้เปรียบเทียบนะน้องนะ ได้มั้ย ได้ไม่ได้ก็ copy ไปแล้วล่ะ 555
เก่ง_ดอยอินฯ approve [ 14 มี.ค. 2553 10:15:54 ]
ความคิดเห็นที่: 19
นับเป็นชุดที่ 4 แล้วนิ
GreenEyes [ 14 มี.ค. 2553 14:54:47 ]
ความคิดเห็นที่: 20
ได้ความรู้อีกแล้วครับท่าน
coneman approve [ 14 มี.ค. 2553 15:38:36 ]
ความคิดเห็นที่: 21
ข้อมูลดีมากครับ รวมเล่มเหอะคุณดิว^^
jos sky approve [ 14 มี.ค. 2553 20:23:30 ]
ความคิดเห็นที่: 22
ขอบคุณครับ สำหรับความรู้กับรูปสวยๆ
JJ approve [ 14 มี.ค. 2553 22:13:16 ]
ความคิดเห็นที่: 23
แจ่ม!

กำลังจะพัฒนาเว็บให้สามารถสร้างบล๊อคได้  ถ้าทำสำเร็จจะแจ่มมากเลยนิ
นณณ์ approve [ 15 มี.ค. 2553 00:54:50 ]
ความคิดเห็นที่: 24
: นณณ์
แจ่ม!

กำลังจะพัฒนาเว็บให้สามารถสร้างบล๊อคได้   ถ้าทำสำเร็จจะแจ่มมากเลยนิ


ขอเอาใจช่วย... นะครับนณณ์
(ป.ล. ผมยังมิได้โอนเงินค่าเสื้อไปให้เลย ฮือๆ  เดี่ยวจะรีบจัดการนะครับนณณ์)
จอม approve [ 15 มี.ค. 2553 02:25:27 ]
ความคิดเห็นที่: 25
OK เลย
j... approve [ 15 มี.ค. 2553 16:17:26 ]
ความคิดเห็นที่: 26
เพิ่งกลับมาจากท่องเที่ยว ขออภัยที่ตอบช้านะครับ

: จอม
อ่ะ.... เอาแมลงปอเหล็กมาฝากคุณ Due ไปพบเข้า เห็นว่ามีกลไกน่าสนใจด้วย

จาก http://blog.makezine.com/archive/2008/03/handmade_mechanical_drago.html ครับ!

ขอบคุณครับ พี่จอม  น่าสนใจมากเลยครับ

: เสือหัวดำ
กระทู้ดีๆ   ขอบคุณมากๆ  

ขอบคุณขอรับ ท่านพี่

: เก่ง_ดอยอินฯ
สุดยอดอีกแล้วแฮะ ขอเก็บไว้เปรียบเทียบนะน้องนะ ได้มั้ย ได้ไม่ได้ก็ copy ไปแล้วล่ะ 555

ตามสบายเลย ท่านพี่   ผมทำมาเพื่อแจกเลยแหละ

: GreenEyes
นับเป็นชุดที่ 4 แล้วนิ

ท่านพี่นับด้วยหรอเนี่ย? ผมยังไม่เคยนับเลย  นึกอะไรออกก็เขียนๆๆๆ  ถ่ายๆๆๆ  ครับ

: coneman
ได้ความรู้อีกแล้วครับท่าน

ขอบคุณท่านจูนมากๆ  ที่แวะมาเน้อ

: จอม
โหยยย..... ถ่ายกันได้ไงเนี่ย ฝีมือล้วนๆ  น้อง.....
นี่เหล่าจอมยุทธ์แมลงปอแถวๆ  นี้มีโครงการรวมตัวกันสร้างหนังสือแมลงปอดีๆ   ภาพสวยๆ   ให้เด็กไทยได้อ่านบ้างป่าวครับ?
: jos sky
ข้อมูลดีมากครับ รวมเล่มเหอะคุณดิว^^

บอกตรงๆ  ว่ายังไม่เคยคิดว่าจะทำหนังสือหรืออะไรครับ ขอเก็บประสบการณ์ไปเรื่อยๆ  ก่อน ผมยังมีวิทยายุทธไม่แก่กล้าพอที่จะทำอะไรเช่นนั้น ,,, ขอบคุณพี่ๆ  ทั้งสองมากครับ

: JJ
ขอบคุณครับ สำหรับความรู้กับรูปสวยๆ  

ขอบคุณพี่ JJ เช่นกันครับ

: นณณ์
แจ่ม!

กำลังจะพัฒนาเว็บให้สามารถสร้างบล๊อคได้   ถ้าทำสำเร็จจะแจ่มมากเลยนิ

อย่างที่เคยบอกกับพี่ไว้นะครับ  ถ้ามีเมื่อไหร่...ผมจะย้ายบล็อกมาอยู่ที่นี่เลย  ก็ที่นี่บ้านผมนิ่ ^^

: j...
OK เลย

ขอบคุณท่านพี่จูนขอรับ
Due_n approve [ 22 มี.ค. 2553 23:52:04 ]
ความคิดเห็นที่: 27
ความรู้แจ่มชัด ชัดเจน ดีมากๆ ครับผม
ครูเล็ก approve [ 23 มี.ค. 2553 12:18:41 ]

Name : *
E-mail :
Bold Italicized Underline Strikethrough Horizontal Rule Font Size Font Face Insert Image Insert Hyperlink Insert Email Insert FTP Link Superscript Subscript Insert List
Message :
  Security Code
CAPTCHA image
Verify Security Code.
<-- เฉพาะอักษร A-Z เท่านั้น
   
www.siamensis.org - Thailand Fish & Nature Explorer
An independent non-profit group
Established 2001
 All Rights Reserved 2001-2010 ©siamensis.org