หอยเชอรี่ ไฮบริดกับ หอยโข่งไทย?

น่าสนใจ สงสัยมานานแล้วเหมือนกัน
แต่ที่สังเกต หากมีไข่หอยเชอรี่ในแหล่งใด ก็จะไม่เห็นไข่หอยโข่งเลย

ผมก็ได้ยินมาแบบไม่วิชาการแบบนี้ประจำครับ ยังคิดทุกครั้งที่ได้ยินว่า จริงเหรอ? แต่ก็ยังไม่ได้ลองค้นอะไรจริงจังสักที
ยิ่งพวกที่ขายที่เลี้ยงหอยที่เรียกว่าหอยแอปเปิ้ลอีก เขาจะบอกว่าของเขาไม่ใช่หอยเชอรี่นะ หอยเชอรี่น่ะเกิดจากหอยแอปเปิ้ลหลุดไปผสมกับหอยโข่งพื้นเมือง ซึ่งไม่ตรงกับที่เรียนมาว่า Apple snail = หอยเชอรี่ แล้วเจ้านี่นี่แหละที่หลุดลงไปในธรรมชาติบ้านเรา หรือที่ผมเรียนมามันผิด

เอ๋...แล้วทำไม พื้นที่ ที่มีหอยเชอร์รี่ จึงไม่มีไข่หอยโข่งเลย

เคยอ่านข้อมูล แต่จำแหล่งไม่ได้แล่ว เขาบอกเลยว่า แหล่งที่ยังมีหอยโข่ง  คือส่วนที่น้ำไม่ท่วมถึงของบึงบรเพ็ด

แต่จากการสังเกตุ ผมก็เชื่อว่ามันผสมกันครับ

ไปค้นเอกสารมาครับ พบ golden apple snail หรือหอยเชอรี่ที่เป็น introduce sp. มีอยู่ด้วยกัน 3 ชนิด คือ Pomacea canaliculata, P. insularum และ Pomacea sp.

ส่วนหอยโข่งบ้านเราเป็น Pila ampullacea, P. angelica, P. gracilis, P. pesmei และ P. polita

ดังนั้นหอยเชอรี่มันก็มีลักษณะต่างกันออกไปทั้งภายในชนิด แถมยังมีต่างชนิดอีก โดยในต่างขนิดกันจะต่างกันทั้งลักษณะเปลือก ลวดลายแถบ สี ซึ่งก็ไม่รู้ว่าที่เลี้ยงในตู็กันปัจจุบันเป็นชนิดใหน

แต่ยังไงผมก็ยังหาเอกสารที่พูดถึงการผสมข้ามชนิด (และสกุล) ของหอยเชอรี่กับหอยโข่งพื้นเมืองไม่เจอครับ เขาก็ยังแยกออกกันชัดเจนอยู่ ทั้งที่ศึกษาทางพันธุกรรมของทั้งหอยโข่งหอยเชอรี่ในประเทศไทยก็ไม่เห็นเขาจะวิเคราะห์หรือผิดสังเกตอะไรเป็นแนวนี้เลย

เอกสารที่โหลดมาดูกันได้ครับ

http://www.thaiscience.info/journals/Article/Genetic diversity of introduced (pomacea canaliculata) and native (pila) apple snails in thailand revealed by randomly amplified polymorphic dna (rapd) analysis.pdf

http://www.tm.mahidol.ac.th/seameo/2003-34-suppl-2/25-128.pdf

http://www.mwa.co.th/download/prd01/article/micro/mollusk.pdf
(อันนี้ดร.สมศักดิ์ ปัญหา เขียน ก็ยังบอกแค่ว่าหอยเชอรี่เพิ่มจำนวนจนทำลายแหล่งวางไข่ของหอยโข่ง)

ใครเจอเอกสารเกี่ยวกับหอยเชอรี่ครอสบรีดกับหอยโข่งก็ช่วยนำมาเผยแพร่ด้วยครับ จะได้ปัดฝุ่นความรู้เก่าๆซะหน่อย

ต้องเทียบกับ original ด้วยใหมพี่

ผมคิดสมมติฐานบางอย่างมาเพิ่มเติมครับ

ที่พวกเลี้ยงตู้ไม่น้ำว่ากันหอยแอปเปิ้ลเป็นคนละชนิดกับหอยเชอรี่ นอกจากที่ว่าเจ้า Pomacea จะมีหลายชนิดแล้ว การที่มีสีสันสวยงามต่างจากหอยเชอรี่ในธรรมชาติบ้านเราเพราะ
1 มันถูกคัดพันธุ์มาหลายรุ่นโดยนักเพาะเลี้ยง และที่ขายแต่ละครั้งก็ยังคัดสีสวยขายอีก เนื่องจากสีสันของหอย Pomacea มีความแปรผันได้หลายสี (จากภาพในเน็ต)
2 สีของเปลือกหอยที่อยู่ในสภาพที่เลี้ยงทำให้หอยไม่จำเป็นต้องสร้างสีเพื่อการลดความสนใจจากผู้ล่า แต่หากย้ายไปอยู่ในสภาพธรรมชาติ เปลือกใหม่ที่มันสร้างเพิ่มเติมขึ้นมาจะมีสีที่พรางตัวได้ดีขึ้น
3 พวกในธรรมชาติบ้านเราที่สีเป็นโทนสีน้ำตาลอย่างที่เห็นๆ เป็นเพราะมันถูกคัดเลือกโดยธรรมชาติ จากตัวที่มีสีเด่นโดนล่าจนหมด ประชากรที่มีสีไม่โดดเด่นจึงมีโอกาสรอดมากกว่าและผสมพันธุ์กันหลายรุ่นจนลูกที่เกิดใหม่ส่วนใหญ่มีสีเข้ม เหลือสีเด่นเพียงส่วนน้อยในประชากร และยังถูกคัดทิ้งโดยการล่าไปเรื่อยๆ

ทำไมหอยโข่งพื้นเมืองถึงถูกแทนที่ด้วยหอยเชอรี่ สมมติฐานที่รวบรวมมาจากข้อมูลเผยแพร่จากฝ่ายวิชาการแล้วก็มีที่ผมตั้งขึ้นมาเองคือ
1 มีความสามารถในการแก่งแย่งแหล่งอาหารสูง หอยเชอรี่โตเร็วมาก กินเก่ง กินพืชน้ำ ซากปลาตาย แค่สามเดือนก็โตเต็มวัย สามารถผสมพันธุ์ได้ แม่หอยสามารถวางไข่ได้ตลอดปี น้ำเน่าก็ทนอยู่ได้ดี หอยโข่งไทยเจอสภาพแย่หนักๆก็พากันตายหมดไปก่อน
2 การกำจัดหอยเชอรี่ด้วยการใช้สารเคมี มีผลทำลายหอยโข่งพื้นเมือง ส่วนหอยเชอรี่แม้จะโดนทำลายไปแต่ก็มีบางส่วนที่ทนทาน อยู่รอดได้บ้าง กลับมาแพร่พันธุ์ซ้ำในที่นั้น
3 ไข่หอยเชอรี่มีโอกาสรอดสูงกว่าตามธรรมชาติอยู่แล้ว มีการรายงานว่าไข่หอยเชอรี่มีพิษ ทำให้ไม่ถูกกินโดยสัตว์อื่นง่ายๆ มันใช้สีไข่ที่โดดเด่นเตือนสัตว์อื่น และวางไข่โดยไม่ต้องหลบซ่อน (http://jusci.net/node/1423)
นอกจากนั้นผมคิดว่าไข่หอยเชอรี่ยังน่าจะมีความทนทานต่อสภาพแวดล้อมและสารเคมีต่างๆได้ดีกว่าหอยโข่งไทยนะ พอโดนสารเคมีกำจัด ไข่หอยโข่งอาจจะไม่รอด แต่ไข่หอยเชอรี่รอด
4 ก็เรื่องกินดะ และถ้าได้ผ่านไปเจอไข่หอยโข่งปริ่มๆน้ำเมื่อไหร่ก็ฟาดเรียบ อย่างที่ได้ตั้งสมมติฐานไปแล้ว โดยหอยเชอรี่บางทีก็ขึ้นมากินตะไคร่ที่แนวปริ่มๆให้ได้เห็นตัวอยู่บ้าง (เรื่องกินไข่กบก็มีชาวสยามเอ็นซิสเคยโพสต์มาแล้ว)

อย่างไรก็ตามนี่ก็ยังเป็นแค่สมมติฐานที่ตั้งขึ้นมาครับ สามารถหักล้างได้ ไม่ซีเรียสครับ

update:
วันนี้ได้เจอภาพถ่าย   ไข่หอยเชอรี่  กับ ไข่หอยโข่ง วางไข่อยู่ใกล้กัน
หากดูจากภาพ ระยะห่างของไข่ประมาณไม่เกิน 5 เซนติเมตร
เป็นข้อมูลที่มาหักล้างได้ว่า แหล่งที่มีหอยเชอรี่ ก็ มีหอยโข่งได้

ภาพที่เห็นบ่งบอกชัดเจน แต่ยังไม่สามรถตอบได้ว่าเมื่อเวลาผ่านไป
ณ ที่แห่งนั้นตอนนี้เป็นสภาพเช่นไร
เหลือเพียงหอยเชอรี่? เหลือเพียงหอยโข่ง? พบทั้ง 2 ชนิด? หรือไม่พบเลย?

รอให้เจ้าของภาพมีเวลาว่างก่อน ไว้ผมจะขอให้พี่เค้าเอามาให้ชมครับ