สัมพันธ์ต่างสายพันธุ์ สลดลิงเฝ้าศพหมา ซนจนตาย-โดนยาเบื่อ

เมื่อวัตถุมีราคาแพงกว่าชีวิต! อนิจจา จงเป็นสุขๆเถิด เสือเอ๊ย ไปสู่สุขคติเถิด อภัยให้เขาอย่าได้มีเวรมีกรรมต่อกันและกันเลย

           สำหรับผมมิใช่เรื่องแปลกที่ลิงน้อยเป็นเช่นนี้ และพยากรณ์ได้เลยว่าอีก ๓ ปี เมื่อเข้าสู่วัยหนุ่มสาว เขาจะไม่มีกริยาน่ารักหรือทำท่าแสนรู้ให้เห็นอีก (จะเห็นได้ว่าลิงที่เป็นข่าวทำนองนี้ที่ผ่านๆ มามักจะเป็นลิงเด็กทั้งนั้น ลองไปไล่ย้อนหลังดูครับ) เมื่อถึงเวลานั้นรับรองได้เดือดร้อนแน่ครับ นับตั้งแต่เจ้าของที่ต้องจ่ายค่ารักษา ค่าทำขวัญ เมื่อเขาอาจหลุดไปกัดใครต่อใคร หรือแม้กระทั่งกัดเจ้าของเอง (ฮา) ฉะนั้นจึงต้องหากรงที่แข็งแรงให้ แต่โดยมากเจ้าของมักจะไม่กล้าลงทุนขนาดนั้น เพราะกรงดีๆ ราคาเรือนแสน ...อีกทางหนึ่งเพื่อผลักภาระให้สังคมคือเอาไปปล่อยเข้าฝูงแต่เข้าเพื่อนไม่ค่อยจะได้ เพราะไม่เข้าใจกฏกติกามารยาทของสังคมลิง เมื่อเข้าฝูงไม่ได้ก็จะออกมาอาละวาดในชุมชน... แต่เจ้าของบางรายจะหาทางส่งตัวมาที่หน่วยงานที่รับผิดชอบไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง...

พัฒนาการของวานรในธรรมชาติ

....ในทันทีที่ลูกเกิดมาแม่วานรจะถูกพันธนาการด้วยสายใยรักและจะให้ความสำคัญกับลูกเหนือสิ่งอื่นใด ลูกจะได้รับสัมผัสอันอบอุ่น (Contact comfort) โดยการพยุงให้ส่วนอกและหน้าท้องของลูกอ่อนแนบชิดท้องแม่ตลอดเวลา สัมผัสนี้ยังทำให้แม่มั่นใจว่าได้จัดวางลูกให้อยู่ในท่วงท่าที่จะกินนมได้ทุกเมื่อและอบอุ่นปลอดภัยเสมอตลอดช่วงเดือนแรกของชีวิต ขณะเดียวกันลูกวานรเองก็ต้องมีการซุกเกาะ(Clinging reflex)และดูดนม (Suckling reflex) จึงจะแนบชิดกับแม่ตลอดเวลาได้ นอกจากนี้การที่แม่พาลูกเดินทางเคลื่อนไหวปีนป่ายไปด้วยกันขณะหาอาหารยังช่วยกระตุ้นการพัฒนาส่วนที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับการทรงตัว(Vestibular portion)ของลูก ฉะนั้นสัมผัสอบอุ่นจึงเป็นรากฐานสำคัญเพื่อพัฒนาการในขั้นตอนต่อไปของชีวิต จะเห็นได้ว่าลูกวานรต้องการสิ่งนี้มากกว่าลูกมนุษย์ การแยกลูกวานรออกมาเลี้ยงจึงทำให้พัฒนาการขาดสะบั้นเพราะมนุษย์ไม่มีทางตอบสนองความต้องการตามธรรมชาติในวัยนี้ได้ทัดเทียมแม่วานร จึงทำให้เกิดพฤติกรรมผิดปกติตามมา ที่เห็นเด่นชัดที่สุดคือการดูดนิ้วหัวแม่มือตัวเอง

แต่ลูกลิงตัวนี้อาจไม่ได้ผ่านสัมผัสอันอบอุ่น (Contact comfort) จากแม่เลย หรืออาจได้รับเพียงเวลาสั้นๆ ก่อนถูกแยกมาอยู่กับมนุษย์

....เมื่อพ้นวัยที่ต้องแนบชิดกับแม่ตลอดก็จะพัฒนาเข้าสู่วัยแห่งการเล่น (Play age) ลูกวานรจะเริ่มสำรวจตรวจตราสิ่งใหม่ๆ รอบตัวใกล้แม่เช่นดึง ฉีก ดม ชิม เลียกิ่งไม้ใบไม้ด้วยความสนใจโดยจะเล่นตามลำพัง (Lone play) ก่อนแล้วค่อยพัฒนาไปสู่การเล่นกับสมาชิกในฝูง (Social play) เมื่อย่างเข้าสู่วัยรุ่น การเล่นสนุกถือเป็นการประเมินพลังและความสามารถของตนเอง การใช้ประสาทสัมผัส ภาวะความเป็นผู้นำ โดยเฉพาะการเล่นที่ใช้แรงและกำลัง(Rough and tumble play) เช่น การจำลองการต่อสู้ ชักคะเย่อ ไล่จับกันนั้นถือเป็นการฝึกควบคุมอารมณ์โกรธ รู้วิธีการปลดปล่อยเมื่อโมโหร้าย ให้รู้จักแสดงออกอย่างถูกต้องเหมาะสม นอกจากนี้ยังช่วยเสริมสร้างพัฒนาการทางเพศไปด้วย เช่น การฝึกขึ้นคร่อม (Mounting)และการแสดงพฤติกรรมต่อเพศตรงข้าม (Courtship) รวมทั้งเพศเดียวกันอย่างถูกต้องตามกฏกติกาที่สังคมยอมรับ ไม่เพียงเท่านั้นวานรวัยนี้ยังชื่นชอบเกมส์หยอกล้อ ไล่จับกับสัตว์หลากหลาย เช่น บ่าง พญากระรอกดำ นางอาย ฯลฯ (ฉะนั้นการเล่นกับสุนัขหรือสัตว์เลี้ยงอื่นๆ จึงมิใช่เรื่องแปลกแต่อย่างใด) วานรในช่วงวัยนี้จะสังเกตและจดจำการผสมพันธุ์และการดูแลลูกอ่อนไปด้วย ทั้งหมดที่กล่าวมานั้นคือรากฐานสำคัญที่จะทำให้เติบโตสู่วัยเจริญพันธุ์แล้วได้ทำหน้าที่พ่อแม่อย่างสมบูรณ์ในฝูงและใช้ชีวิตร่วมกับสัตว์อื่นต่อไป

...ลองเทียบเคียงกับพัฒนาการของเด็กดูครับ ไม่ค่อยแตกต่างกันเลย เพราะเป็นวานรเหมือนๆ กัน

ทางออกของเริ่องนี้ที่ดีที่สุด ก็คือสัตว์ป่าควรอยู่คู่ป่า มนุษย์นั่นแหละเป็นผู้ที่ก่อให้เกิดเรื่องราวทั้งหมด ถ้าละได้ซึ่งความอยาก(อยากเลี้ยง น่ารัก แฟชั่นฯลฯ) เห็นชีวิตคือชีวิต ค่าของของเขากับเราเสมอกัน เมื่อนั้นแหละ จะมีคำตอบ

ผมเองเคยดูเรื่องตลกของปังคุงพอผิวเผิน เพราะความบังเอิญน่าจะราว 2-3 ปีมาแล้ว  ปังคุงเองก็เป็นชิมแพนซีเด็กครับ .... แฟนคลับตัวจริงลองสืบเสาะหน่อยก็ดีว่าปังคุงดั้งเดิมตอนนี้เป็นอย่างไรบ้าง หรือปัจจุบันที่ยังถ่ายทำกันอยู่เขาเอาลูกชิมแพนซีตัวใหม่มาสวมแทนหรือเปล่า .... หรือความโด่งดังของปังคุงนั้นมีผู้ใดได้ประโยชน์สูงสุด หรือนั่นเพื่อช่วยบำบัดมนุษย์ด้วยกันเอง เห็นความน่ารักแสนรู้ก็ได้ฮาได้สุขก็ทำให้หลงลืมความเครียดความทุกข์ของตนเพียงชั่วขณะ แล้วอยากหาวานรมาเลี้ยงตามในรายการทีวี เพื่อชดเชยสิ่งที่ตนขาดหายไปเมื่อครั้งยังเด็ก หรือในภาวะปัจจุบัน นั่นคือการขาด "ความรัก ความห่วงใย" จากเพื่อนมนุษย์ด้วยกันเอง คนที่รักสัตว์จนเกินงาม หมายถึงมิได้ใส่ใจที่จะศึกษาความเป็นมา หรือพร้อมที่จะรับผิดชอบเมื่อเขาจะเติบโตต่อไป ผมว่าคนเหล่านั้นคงไม่ค่อยปกตินัก เพราะสุดท้ายคนเหล่านี้มักจะทำเพื่อตัวเองมิได้รักสัตว์จริงหรอก.... อย่างกรณีวานรเขาจะอยู่กับท่านไปถึง 30-50 ปี กรงราคาเรือนแสนที่พูดถึงมีอายุใช้งานราว 5-10 ปีเท่านั้นเองครับ คนส่วนใหญ่ที่เลี้ยงวานรมาเขาเลยไม่กล้าทุ่มทุนต่อ แค่เอาความน่ารักน่าเอ็นดูมาบำบัดตัวเองไม่กี่ปี แล้วหาทางปล่อยให้สังคมรับผิดชอบต่อไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง โดยอุปโลกป์ว่าอยากปล่อยคืนสู่ป่าบ้างหละ อยากให้มีเพื่อนบ้างหละ ทั้งๆ ที่วัยแห่งการเล่น (play age) นั่นเป็นช่วงที่เขาต้องการเพื่อนที่เป็นวานรด้วยกันมากที่สุด แต่มนุษย์มักใช้วานรในช่วงอายุนี้เพื่อบำบัดตัวเองจึงจะไม่ยอมมอบให้ผู้ใดง่ายๆ ไม่เหมือนตอนที่หมดความน่ารักแสนรู้ เมื่อนั้นต่างอยากให้เอาไปไกลๆ

ทุกท่านสามารถแสดงความเห็นได้นะครับเต็มที่เลย รับรองรุ่นนี้ไม่มีเคืองแล้วหละ พอดีงานสายตรงผมต้องบำบัดวานรเพื่อปล่อยคืนสู่ป่าเลยเผชิญเรื่องราวเหล่านี้มาพอสมควร รู้ตัวครับว่ามีความเห็นค่อนข้างรุนแรง แต่ล้วนเป็นข้อเท็จจริงแม้สังคมมนุษย์เราจะรับไม่ค่อยไหว และดูๆ ไปการบำบัดวานรยิ่งเหมือนการบำบัดมนุษย์ด้วยกันเองเพราะล้วนเป็นวานรเหมือนกัน เพียงแต่มนุษย์เราจะมี "อัตตา" สูงส่งเกินไปเลยบำบัดยากหน่อย ด้วยไม่ค่อยจะยอมรับว่าตัวเองป่วยทางจิต สุดท้ายก็มักไปตกเป็นเหยื่อมารศาสนาจอมหื่น หมอดู หมอผีลามกตามที่ปรากฏเป็นข่าวอยู่บ่อยๆ ยิ่งคนเรียนจบสูงเพียงใดก็ยิ่งทำให้สังคมได้ฮา ได้สมน้ำหน้า เพราะสังคมเรารอซ้ำเติมกันอยู่แล้ว  ... ที่กระผมไม่เห็นด้วยกับการอุปโลกน์หาวานรมาเลี้ยงตามแฟชั่นก็เพราะมีข้อพิสูจน์ให้เห็นจริงครับ อันที่จริงเจ้าของวานรที่เขารักจริงก็พอมีครับ แต่เท่าที่ประสบมาน่าจะราว 0.001% ได้ครับ คนเหล่านี้ควรได้โล่เชิดชูเกียรติ

สภาพแวดล้อมที่ไม่เร้าใจ (Unstimulating environment)

วานรป่าในธรรมชาติมีชีวิตอิสระในพื้นที่หากินอันกว้างใหญ่ไพศาล ตัวอย่างเช่นฝูงลิงแสม 10-100 ตัว จะมีพื้นที่หากิน 156-1,250 ไร่ โดยในแต่ละวันจะเดินทางหาอาหาร 150-1,900 ม.ขณะที่ครอบครัวชะนี 2-8 ตัว ใช้พื้นที่หากินราว 300ไร่ อิสรภาพกลางป่านั้นเต็มไปด้วยสีสัน มีเรื่องให้สนุกสนานเพลิดเพลินไม่เว้นแต่ละวัน เพราะในธรรมชาติต้องใช้ชีวิตร่วมกับสิ่งมีชีวิตหลากหลายสายพันธุ์ ต้องพึ่งพาอาศัย เกื้อกูลซึ่งกันทั้งทางตรงและทางอ้อม การไล่จับหยอกล้อเล่นกันตามเกมส์ธรรมชาติ การแก่งแย่งแข่งขันเพียงเพื่ออิ่มท้อง จนถึงการล่าเป็นอาหารภายใต้สมดุลทางธรรมชาติ อันวานรมนุษย์ในสังคมปัจจุบันที่คับแคบจมปลักกับมนุษย์ด้วยกันเอง ทะเลาะเบาะแว้ง ชิงดีชิงเด่น มีชีวิตประจำวันกับสัตว์เลี้ยงแสนรักและไม้ประดับเพียงไม่กี่สายพันธุ์ ไฉนเลยจะเข้าใจและรู้ซึ้งถึงชีวิตอิสระของสรรพสัตว์ในพงพนาว่าเริงสราญเพียงใด

วานรที่เติบโตในธรรมชาติจึงไม่มีภาวะจิตเสื่อมถอยแล้วแสดงพฤติกรรมผิดธรรมชาติออกมาให้เห็น วานรที่ถูกมนุษย์นำมาเลี้ยงจึงไม่มีทางที่จะเนรมิตรให้มีชีวิตความเป็นอยู่เยี่ยงวานรป่าได้ เว้นแต่การนำไปปล่อยคืนสู่ป่าให้สำเร็จเท่านั้นทว่าในโลกความจริงมิอาจทำเช่นนั้นได้เสมอไป กรงหรือสถานที่อยู่จึงควรมีขนาดใหญ่โตกว้างขวางที่สุดเท่าที่จะทำได้ และยิ่งกรงมีขนาดเล็กเท่าใดก็ยิ่งจำเป็นต้องสรรหาวิธีเสริมสร้างพฤติกรรมธรรมชาติมาใช้ให้มากที่สุด แม้จะมีการกล่าวอ้างว่าวานรในกรงเลี้ยงนั้นมีชีวิตยืนยาวกว่าวานรในธรรมชาติ จึงน่าจะมีชีวิตที่เป็นสุขกว่าเป็นไหนๆ ได้กินอาหารอย่างดีภายใต้การดูแลของนักโภชนาการ มีระบบรักษาความปลอดภัยไม่ให้ศัตรูเข้ามาจับกิน และเมื่อเจ็บป่วยก็มีทีมสัตวแพทย์พร้อมเครื่องมืออุปกรณ์ครบครันคอยดูแล แต่หากย้อนถามท่านว่าอยากมีชีวิตเช่นนั้นหรือไม่ ก็เชื่อได้ว่าคงไม่มีผู้ใดปราถนา มิเช่นนั้นมนุษย์เราที่ร่ำรวยล้นฟ้าคงหนีออกจากเคหสถานของตนไปต่อแถวจองคิวเข้าห้องพิเศษตามโรงพยาบาลหมดแล้ว หรือหากเป็นการบริการที่ไม่ต้องเสียสตางค์ ยาจกเข็ญใจเองก็คงจะไปจองคิวเช่นกันแต่มั่นใจได้ว่าคงไม่มีผู้ใดอยากอยู่ในนั้นตลอดกาล