พฤติกรรมการวางไข่บนกิ่งไม้เหนือแหล่งน้ำของแมลงปอเข็ม
การวางไข่ของแมลงปอนั้น พวกเราส่วนใหญ่จะเห็นว่ามันจะวางอยู่ในแหล่งน้ำเสมอ เราสามารถแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือ การวางไข่ในเนื้อเยื่อพืช (endophytic oviposition) ทั้งใต้หรือเหนือหรือบริเวณผิวน้ำ การวางไข่เช่นนี้พบได้ในกลุ่มแมลงปอเข็มทั้งหมด รวมถึงแมลงปอยักษ์ (ในแมลงปอยักษ์ในสกุล Gynacantha นั้นจะวางไข่ลงในโคลนเปียก) และการวางไข่ลงในน้ำโดยตรง (exophytic oviposition) ที่ตัวเมียมักจะวางไข่โดยการเอาปลายท้องที่มีไข่นั้นจุ่มลงในน้ำหลายครั้ง นอกจากนี้ ยังมีรายงานเกี่ยวกับพฤติกรรมการวางไข่ในที่ที่ไม่ควรจะวางไข่ได้กล่าวเช่น แมลงปอบ้านแผ่นปีกกว้าง (Pantala flavescens) ตัวเมียไปวางไข่ลงในพื้นปูนซีเมนต์เปียกที่สะท้อนแสงแดด หรือหลังคาหรือกระจกรถที่สะท้อนแสงแดด รวมถึงแมลงปอยักษ์ แมลงปอยักษ์ Anax julius ตัวเมียวางไข่ในบ่อน้ำมันดิบ นักวิทย์เชื่อว่า แมลงปอเหล่านี้มักจะวางไข่ในพื้นที่ที่มีการสะท้อนแสง ทำให้พวกมันเข้าใจผิดคิดว่าสถานที่ดังกล่าวเป็นแหล่งที่สามารถวางไข่ได้นั่นเอง!
Comments
ความเห็นที่ 1
การวางไข่เหนือผิวน้ำนั้น เท่าที่ผมพบเจอมานั้น ตัวเมียมักจะวางไข่สูงจากผิวน้ำมากกว่า 1 เมตร ซึ่งพื้นที่การวางไข่อาจจะอยู่ตรงแหล่งน้ำหรือข้างแหล่งน้ำ โดยแหล่งน้ำอาจจะเป็นแหล่งน้ำถาวรหรือแหล่งน้ำชั่วคราวก็ได้ ในกรณีที่เป็นแหล่งน้ำชั่วคราวนั้น เราจะเห็นพฤติกรรมนี้ในเข้าหรือระหว่างหน้าฝน ซึ่งเมื่อฝนตก หยดน้ำฝนอาจจะพัดตัวอ่อนตกลงสู่แหล่งน้ำและเจริญเป็นตัวเต็มวัยต่อไปได้ครับ
ความเห็นที่ 2
ในแมลงปอเข็มปีกแผ่ใหญ่แปดจุดที่ผมนั้น ขณะที่ตัวเมียกำลังวางไข่ ตัวผู้จะคอยมาคุ้มครองตัวเมีย เพื่อป้องกันไม่ให้ตัวผู้ตัวอื่นเข้ามาลักลอบผสมพันธุ์ และเจ้าตัวผู้และตัวเมียนี้ไม่ได้มีความเกรงกลัวกับการแอบดู(ใกล้ๆ)ของผมเลย แม้ผมจะทำให้ตัวผู้ตกใจและบินหนีออกไปห่างๆ อย่างห่วงๆ บ้าง แต่สุดท้าย มันจะกลับมาเฝ้าตัวเมียในจุดเดิมหรือใกล้เคียงกับจุดเดิมเสมอ
ความเห็นที่ 3
เมื่อตัวเมียวางไข่ในรูหนึ่งๆ เสร็จแล้ว มันจะถอยหลังและเจาะรูเพื่อวางไข่ใหม่ จำนวนรูที่เจาะนั้นผมไม่ได้นับ แต่มันใช้เวลาไม่ต่ำหว่า 15 นาทีในการวางไข่ครับ ในแมลงปอเข็มปีกแผ่ใหญ่แปดจุด ความสูงในการวางไข่ของมันอยู่ที่ 165 ซ.ม. แต่ในแมลงปอเข็มรำไรเขาสอยดาว (Protosticta khaosoidaoensis) จะวางไข่สูงเหนือผิวน้ำประมาณ 3 เมตรเลยทีเดียว
และที่น่าสนใจอีกอย่างคือ แมลงปอเข็มบางชนิดตัวผู้จะไม่ยอมให้ตัวเมียลงไปวางไข่คนเดียว แมลงปอเข็มหนุ่มจะหนีบคอตัวเมียลงตามไปด้วยครับ ซึ่งพฤติกรรมเช่นนี้ค่อนข้างเสี่ยงต่อการโดนแมลงปอชนิดอื่นหรือสัตว์นักล่าอื่นๆ โฉบกินได้ครับ (รูปพฤติกรรมนี้คงต้องรอท่านพี่ GreenEyes หรือ sparrow เอามาลงล่ะครับ)
ถ้าได้พบเห็นการวางไข่ของแมลงปอ ลองสังเกตดูครับ เผื่อจะมีอะไรสนุกตื่นเต้นให้ดูกันครับ
ความเห็นที่ 4
ความเห็นที่ 5
ความเห็นที่ 5.1
การวางไข่ใต้น้ำมักเกิดขึ้นกับแมลงปอเข็มบางชนิดเท่านั้นครับ ระยะเวลาการเกิดนั้นมักจะไม่เกิน 30 นาที และในบางชนิดอาจจะเป็นชั่วโมงเลยเช่น ในแมลงปอเข็มน้ำตกใหญ่ Calopteryx cornelia (ไม่พบในไทยนะครับ) จะมีการวางไข่ใต้น้ำนานตั้งแต่ 20-120 นาทีครับ
ระยะเวลาการวางไข่จะนานหรือช้านั้นขึ้นอยู่กับจำนวนฟองอากาศที่ติดกับปีก (ลองสังเกตภาพของผมดูครับ จะเห็นฟองอากาศอยุ่เต็มปีก) และการไหลของน้ำครับ เนื่องจากเส้นปีกสามารถแลกเปลี่ยนออกซิเจนได้ ทำให้แมลงปอเข็มตัวเมียสามารถมีเวลาอยู่ใต้น้ำได้นานเพื่อวางไข่ครับ นอกจากนี้ การเคลื่อนที่ใต้น้ำก็ช่วยให้การแลกเปลี่ยนออกซิเจนที่บริเวณปีกดีขึ้นด้วยครับ
ความเห็นที่ 5.1.1
ความเห็นที่ 5.1.1.1
ถ้าเป็นแมลงปอเข็มชนิดดังกล่าวก็ตรงกับภาพที่ผมลงครับ ภาพดำน้ำวางไข่นั่นก็เป็นตัวเมียของแมลงปอเข็มชนิดนี้ครับ
ไม่มีแมลงปอชนิดไหนวางไข่ตอนผสมพันธุ์ครับ เพราะตัวเมียต้องเอาปลายท้องไปรับน้ำเชื้อของตัวผู้ เมื่อรับแล้ว ตัวเมียก็จะเอาปลายท้องออกแล้วอาจจะวางไข่ต่อทันทีหรือรอเป็นระยะเวลาหนึ่งก่อนที่จะไปวางไข่ ซึ่งการวางไข่นั้นอาจจะมีตัวผู้ตามเกาะ หรือตามเฝ้า หรือไปวางไข่ตัวเดี่ยว...ก็แล้วแต่ชนิดครับ
ความเห็นที่ 6
ความเห็นที่ 6.1
ความเห็นที่ 7
ความเห็นที่ 7.1
แล้วไม่มีใครเอาบทความมาลงคั่นบทความผมหน่อยหรอพี่? มันจะกลายเป็นบทความผมสองบทความต่อกันเลยนะครับ ^^
ความเห็นที่ 8
ความเห็นที่ 9
ความเห็นที่ 9.1
ขอบคุณสำหรับรูปภาพและเรื่องราวครับ ครูเล็ก ใครมีรูปภาพเด็ดๆ ก็ช่วยกันลงมาครับ จะได้เขียนบทความได้สมบูรณ์ครับ
ความเห็นที่ 10
ความเห็นที่ 10.1
ขอบคุณครับ ท่านมะเดี่ยว เป็นภาพการดำน้ำวางไข่ของตัวเมียในสกุล Euphaea ที่น่าสนใจจริงๆ เคยเจอครั้งหนึ่ง เห็นแบบตัวเมียบินอยู่เหนือน้ำแล้วพุ่งลงเกาะขอนไม้ใต้น้ำ จากนั้นก็ลงไปลึกกว่าเดิม แล้วก็วางไข่ จากนั้นก็ไต่ขึ้นมาผิวน้ำ พอปีกเลยผิวน้ำ มันก็บินออกไปเลยครับ
ความเห็นที่ 11
ความเห็นที่ 11.1