จดหมายนี้...ถึงใคร? (หยุด! การค้านกป่า)

หากหาคนที่ไม่รู้จักนกขุนทอง คงหาได้ยากเต็มที ใครกันล่ะ จะไม่เคยได้ยินเสียงเจื้อยแจ้ว หรือร้องเลียนเสียงคน อย่าง “พ่อจ๋า, แม่จ๋า…” ของมัน พร้อมกระโดดไปมาในกรง ที่หน้าบ้านของใครสักคน คงไม่มีใครที่จะไม่ชอบในความน่ารักน่าเลี้ยงของเจ้าขุนทอง

เช่นกัน หากเราหาคนที่รู้ว่า นกขุนทองเป็นนกป่า คงหาได้ยากเหมือนกัน เมื่อเสียงเจื้อยแจ้วยังเป็นที่ต้องการของใครหลายคน ดังนั้น ภาพนกขุนทองในกรงวางขายในตลาดสัตว์เลี้ยงอย่างจตุจักร พลาซ่า จึงเป็นเรื่องธรรมดา ธรรมดาเสียจนนกเมืองไทยมากกว่าครึ่งของชนิดที่มีอยู่ เคยทยอยมาขาย ณ ที่แห่งนี้ ธรรมดาเสียจนการค้านกป่า ซึ่งผิดกฎหมายนี้ ขายกันเป็นล่ำเป็นสันและเพิ่มจำนวนร้านมากขึ้นเรื่อยๆ ธรรมดาเสียจนคิดว่า ไม่มีอะไรจะหยุดการค้าชีวิตนี้ได้อีกแล้ว

เมื่อความต้องการของผู้เลี้ยงยังไม่เคยหยุด นกในป่า ทั้งนกที่นำมาฝึกเลียนเสียงคนได้ อย่างนกแก้ว นกขุนทอง หรือนกเสียงร้องไพเราะ อย่างนกกางเขนดง นกกระรางคอดำ ฯลฯ นกสีสันสวยงาม อย่างนกปรอด นกเขียวคราม ฯลฯ นกหน้าตาแปลกๆ อย่างนกฮูก ที่มีตาโต มีขนคล้ายหูยาวๆ พวกนี้ ถูกนำมาวางขายอยู่ตลอด

กลางแดดร้อนของวัน นกหลายกรงถูกนำมาวางขาย บางกรงมีนกอยู่ด้วยกันอย่างแออัด นกบางตัวโคนปากถลอกเป็นแผลเกรอะเลือดเพราะบินชนกรงหาทางออก นกหลายตัวอยู่ในสภาพขนหางขนปีกหลุดหลุ่ย มีทั้งลูกนกที่ขนพึ่งขึ้น ตายังไม่ลืมก็ถูกจับเอามาขาย นกอพยพเข้ามาหากินในประเทศไทยช่วงนี้ อย่างนกขมิ้นท้ายทอยดำ และนกเค้าหูยาวเล็ก หลายตัวขังรวมกันอยู่ในกรง ชีวิตนกอพยพพวกนี้ มีไม่น้อยที่ไม่มีโอกาสได้กลับบ้าน นกฮูกบางตัวนอนหงายหลับพิงกรงราวกับตาย—ด้วยความที่มันเป็นนกหากินกลางคืน ทั้งอีกหลายตัวอยู่ในสภาพที่ ‘ไม่น่ารอด’

เรามองเห็นแต่ความน่ารัก น่าเลี้ยงของนกเหล่านี้ แต่ภาพจริงๆ ของนกในกรง หลายคนมอง ‘ไม่เห็น’ นกหลายกรงตรงหน้านั้น เป็นตัวแทนของอีกหลายชีวิตที่จบลง จากป่ากว่าจะมาถึงยังตลาดจตุจักร มีนกกี่ตัวกัน ที่ตายหรือพิการไประหว่างการดักจับพวกมัน ที่อาจจะใช้ตาข่ายขึงไว้ อาจใช้แร้วหรือบ่วงดัก มีนกกี่ตัวกันที่ตายระหว่างการลักลอบหลบหลีกเจ้าหน้าที่ออกจากป่าอนุรักษ์ อีกกี่ตัวที่อาจตายระหว่างการขนส่ง

จนถึงวันนี้ คงไม่มีใครไม่รู้ว่า หน้าที่ของนกในธรรมชาตินั้นเป็นอย่างไร นกกินพืชพาลูกไม้ไปปลูกไกลจากต้นแม่ นกกินแมลงคอยควบคุมปริมาณของแมลงในธรรมชาติให้สมดุล นกน้ำคอยควบคุมสัตว์น้ำและพืชน้ำให้พอเหมาะ สิ่งเหล่านี้ เชื่อว่า หลายคนรับรู้ แต่มีไม่น้อยที่ ‘หลงลืม’

ผมเขียนจดหมายนี้ขึ้น ด้วยหวังว่า การค้าชีวิตนกจากธรรมชาติจะหยุดลง แต่ก็สับสน ไม่รู้ว่า ควรจ่าหน้าซองถึงใคร จ่าถึงคนค้านก ถึงคนซื้อ ถึงคนจับนก ถึงเจ้าหน้าที่ตำรวจ หรือใครกัน? ที่จะทำให้การค้านกป่าเหล่านี้หยุดลงจริงๆ เสียที

ท้ายที่สุดแล้ว ผมควรจ่าหน้าซองถึงทุกคน เพราะคำตอบอยู่ที่ทุกคนช่วยกัน ไม่สนับสนุนหรือซื้อมาเลี้ยง เมื่อความต้องการลดลง ปริมาณสินค้าก็น้อยลงเอง หรือเราจะเลือกเอาทางสุดท้าย รอวันที่ไม่มีการค้านกป่า เพราะ นกในป่าไม่เหลือให้เขาจับมาขายอีกต่อไป หรือเราจะรอวันนั้น