ถ้าท่านคิดจะถอยไฟฉายสักอัน

หมายเหตุ เนื้อหาหรือตัวอย่างอาจมีการอ้างอิงกับคู่มือของ Fenix มากสักหน่อยเพราะผู้เขียนมีความรู้เกี่ยวกับอุปกรณ์ของ Fenix มากกว่ายี่ห้ออื่นๆ รวมถึงก็ใช้ยี่ห้อนี้อยู่ด้วยครับ

ราวๆปี 2552ผมมีโอกาสได้ร่วมทริปสำรวจความหลากหลายทางชีวภาพดอยอินทนนธ์ (Intahnon census 2009) ทริปนั้นเดินกลางคืนกันนานมาก จนไฟฉายผมแบตหมด ในขณะที่ของ พี่นณณ์ พี่ท่อก ยังอยู่ดีเป็นปกติ คำถามที่เกิดในหัวของคนขี้สงสัยอย่างผมนั้นก็ง่ายๆคือ “ทำไม?” .. ทั้งที่แบตของไฟฉายผมก็พึ่งชาร์จแท้ๆ

ท่านพี่ทั้งหลายอธิบายความให้ทราบไว้คร่าวๆถึงการเลือกไฟฉายที่ดี โดยหลักการคือ ไฟแรงเพียงพอ ประหยัดพลังงาน และใช้ได้นาน โดยไม่ต้องขนแบตไปด้วยมากมาย เมื่อกลับมาผมเลยมีโอกาสรีวิวไฟฉายรุ่นต่างๆในปัจจุบันมาพอสังเขป และนำมาบอกเล่าไว้ ณ ทีนี้


อุปกรณ์ที่ดูพื้นๆอย่างไฟฉายนั้น แท้จริงแล้วมันก็มีเทคโนโลยีให้พิจารณาอยู่ไม่น้อย เรามักคิดกันไปเองว่า ไฟฉายดีๆคือไฟฉายที่ใส่ถ่านเยอะๆ หรือไฟแรงๆ เวลาไฟฉายเราถ่านหมดก่อนของใคร เรามักคิดว่าเป็นเพราะของคนอื่นเขาพึ่งเปลี่ยนถ่าน แต่จริงๆแล้วมันมีอะไรลึกๆมากกว่านั้น

ในยุคนี้หลอดไฟที่ใช้กันในไฟฉายนั้นมีสามแบบหลักคือ หลอดไส้ หลอด LED และ หลอด HID โดยไฟฉายหลอด LED ดูจะเป็นระบบที่ดูมีภาษีดีที่สุดในยุคนี้
LED ย่อมาจาก Light Emitting Diode เป็นไฟฉายระบบอิเลคโทรนิค เป็นแหล่งกำเนิดแสงที่ใช้พลังงานต่ำ แต่ให้แสงมาก เสถียร และราคาไม่แพงมาก ไฟฉาย LED มักมีขนาดเล็ก เพราะเป็นแค่วงจรอิเลคโทรนิดเล็กๆ ประกอบกับ การที่ระบบ LED นั้นมักผลิตแสงแค่ช่วงความยาวคลื่นที่มองเห็น และสูญเสียเป็นความร้อนเพียงน้อย ทำให้เป็นระบบที่ประหยัดพลังงานกว่าระบบอื่น ถ่านก็ไม่ต้องใส่มาก นอกจากนี้มีอายุการใช้งานนานมาก เรียกว่าส่วนมากเราตายก่อนมันจะหมดอายุ คุณภาพสูงให้แสงสว่างได้มาก การที่ผลิตความร้อนน้อยยังทำให้ใช้งานได้ในพื้นที่ที่เสี่องต่อการระเบิดจากแก๊สอีกด้วย

แต่แน่นอนว่าไฟฉายระบบ LED เองก็มีหลายเกรดใช่ว่าจะดีไปทั้งหมด การเลือกซื้อจึงจำเป็นต้องพิจารณาหลายอย่างเหมือนกัน โดยสิ่งหลักๆที่ต้องพิจารณาก็คือ

1. ความสว่างที่ต้องการ ผมขอลำดับให้ตามประสพการณ์ดังนี้ (ลูเมนส์เป็นหน่วยวัดความสว่าง)

• < 10 ลูเมนส์   แสงประมาณนี้เรียกว่าพอมองเห็น กันตาย เปิดกันได้หลายสิบชั่วโมง หรือเป็นร้อยชั่วโมง (ตามจำนวนแบต)
• 50 ถึง  100 ลูเมนส์แสงระดับนี้ ช่วยให้เราเห็นได้ชัดในระยะสัก 2-5เมตร เอาไว้ส่องกบส่องงูกำลังดี
• มากกว่า100 ลูเมนส์ ระดับนี้สว่างมาก มักใช้มองอะไรไกลๆหน่อยครับ หรือใช้กับอุปกรณ์กระจายแสงเพื่อมองระยะใกล้แบบกว้างๆก็ได้

• อย่างไรก็ตามก็ต้องคำนึงถึงการปรับสายตาระหว่างความมืดกับสว่างด้วย  ถ้าใช้ไฟที่สว่างเกินไปในระยะใกล้ ตาจะปรับเข้าสู่โหมดใช้ในที่สว่าง ซึ่งเมื่อเราหันไปที่มืดจะทำให้มองไม่เห็นอะไร หรือเมื่อตาปรับเข้าสู่โหมดใช้ในที่มืดแล้ว ไฟที่แรงเกินไปก็กวนสายตาเหมือนกัน

• แสงที่เป็นลำมากเกินไปจะทำให้เป้าหมายที่ส่องไปสว่างกว่ารอบๆมากเกินไป ทำให้มีมุมมองแคบและรบกวนการปรับสายตา  และก็ไม่ควรกว้างจนเกินไปเพราะจะทำให้ต้องปรับไฟแรงถึงจะได้ความสว่างมากพอ (note: ความสว่างเท่ากัน (ลูเมนเท่ากัน) แสงที่ออกมาเป็นลำจะสว่างกว่าแสงที่กระจาย)

• ไฟฉายที่มีหลอด LED แค่หลอดเดียว ไม่ได้แปลว่าจะสว่างน้อยกว่าแบบที่มีหลอดเป็นรังผึ้ง ส่วนมากจะตรงกันข้าม มันเป็นหลอดเดียวอย่างหรู (ซึ่งราคาก็หรูตาม) แถมระบบหลอดรังผึ้งมักกินไฟกว่ามาก

• นอกจากนี้ หลอด LED ที่ใช้งาน เช่นของ Fenix ยังแบ่งออกเป็นสามแสง cool white, warm white และ natural white โดยตามคู่มือระบุว่า natural white นั้นดีที่สุด เป็นตัวแทนของแสงแดด (แสงออกเหลืองๆ) ซึ่งมีผลดีในการมองด้วยตาคนมากกว่าแสงแบบอื่น ทั้งในแง่คอนทราส สีสัน และรายละเอียด และยังสามารถทะลุผ่านฝุ่น หมอก ควัน ได้ดีกว่าแสงสีขาว (cool white) ด้วย

2. ระยะเวลาใช้งาน อันนี้มีปัจจัยหลายอย่าง  หลอด LED ที่ดีๆ กันพลังงาน้อยกว่าหลอดธรรมดาๆที่ให้ความสว่างเท่ากัน  การปรับแสงสว่างมากขึ้นก็กินพลังงานมากขึ้น แบตเตอร์รีที่จุไฟมากก็ช่วยยืดระยะเวลาทำการได้
 

• สำหรับไฟฉายจากบริษัทที่ผลิตไฟฉายโดยเฉพาะ เรื่องระยะเวลาการใช้งานให้ดูที่สเปกของไฟฉายที่เลือกซื้อ ซึ่งปกติจะมีการทำสอบและเขียนกำกับไว้ชัดเจนว่า สว่างเท่านี้ใช้ได้กี่ชั่วโมง

• ไฟฉายรุ่นดีหน่อย จะออกแบบให้สามารถปรับระดับแสงไฟได้ เพื่อให้เราปรับเองตามสถานการณ์ ไม่มากไม่น้อยจนเกินไป ซึ่งก็จะช่วยประหยัดพลังงานได้เช่นกัน

• ถ้าไม่มีสเปกระบุ เชื่อไว้ก่อนเลยว่าไม่ใช้ได้ไม่นาน เช่น บอกว่าสว่างถึง 100 ลูเมน แต่ไม่บอกว่าได้นานแค่ไหน เอาไปใช้จริงๆอาจอยู่ได้แค่ชั่วโมงเดียว

• รุ่นไหนลองเปิดใช้สักระยะ แล้วตรงโคมมันร้อน แปลว่าเสียพลังงานเป็นความร้อน กินพลังงานแน่นอน แบบนี้ก็อยู่ไม่ทน

• อีกอย่าง ไฟฉายที่ดีไม่ควรไฟริบหรี่ลงเรื่อยๆตามแบต ควรให้ไฟคงที่จนกว่าแบตจะหมด (แต่คุณภาพของแบตอาจมีส่วนด้วย)

 
3. ใช้อะไรเป็นแหล่งพลังงาน

• ถ่าน AA, AAAเป็นแบตเตอร์รีที่หาง่าย  มีประโยชน์มากในกรณีถ้าถ่านหมด หรือลืมชาร์จมา

• ถ่านชาร์จ NiMH เป็นถ่านที่คุณภาพสูงกว่าถ่านทั่วไป ทั้งในแง่กระแสและความเสถียร ควรใช้โดยเฉพาะอย่างยิ่งกรณีที่ใช้กับไฟฉายที่ปรับระดับแสงได้ เพราะถ่านธรรมดาพอกดปรับแสงไฟให้สว่างมากขึ้นแล้วมักจะปรับไม่ขึ้น บางทีปรับลงก็ไม่ลงด้วย

• จากประสพการณ์ ขอแนะนำถ่านชาร์จซันโย eneloop ไว้ใจได้ เก็บไฟได้นานไม่คายประจุนัก ย้ำว่ารุ่นนี้เท่านั้น เพราะรุ่นอื่นๆของซันโยที่ลองมาล้วนไม่ได้เรื่อง

• แบตลิเทียม เป็นแบตที่ดีกว่าแบบนิเกิล โดยรูปทรงจะไม่เหมือนกัน และหาซื้อไม่ได้ง่ายนัก ถ้าคิดว่าเราเตรียมตัวดีเสมอ อาจเลือกแบบนี้มาใช้ ทั้งนี้ควรเลือกใช้เป็นถ่านชาร์จที่มีวงจรในตัว เพื่อป้องการการเสียหายจากการใช้งาน (ถ้าไม่มีวงจรแล้วใช้ไฟจนแรงดันตก ถ่านจะเสื่อม)

• สเปกของไฟฉายที่ใช้แบตลิเทียมมักจะสูงกว่าแบบใช้กับถ่าน AAA ซึ่งเป็นชาร์จแบบ NiMHแต่จะอ้วนกว่าเพราะรูปทรงของตัวแบตเตอร์รี

 
4. วัตถุประสงค์ของการใช้งาน เพื่อความสะดวกกับลักษณะการใช้ เช่น กันน้ำ กันกระแทก ขนาดรูปทรง ใช้มือถือหรือคาดหัว น้ำหนัก

5. สุดท้าย ราคา กรุณาอย่าคิดว่าถูกและดีจะมีในโลก จะโดนหลอกเอาง่ายๆครับ โดยเฉพาะไฟฉายจีนถูกที่บางร้านเอามาโม้ให้ฟังส่วนมากสว่างจริง แต่แป๊ปเดียวแบตหมด (จีนยี่ห้อแพงและดีก็มีนะ)
 
ตัวอย่าง

Fenix LD20


แหล่งกำเนิดแสง LED สีขาว Cree XP-G LED (R4) อายุการใช้งาน 50,000 ชั่วโมง (ถ้าใช้สักเดือนละ 20 ชั่วโมง ผมก็ใช้ได้ 200 ปี)

• ความสว่าง และ (ระยะเวลาใช้งาน)

     โหมดปกติปรับแสงได้สามระดับ
     9 ลูเมนส์ (71 ช.ม.)
     50 ลูเมนส์ (13 ช.ม.) ใช้ระดับนี้ประจำ ทั้งคืนสบายๆ
     105 ลูเมนส์ (5 ช.ม.) บางทีก็เร่งไฟบ้างครับ
     โหมดเทอร์โบ
     205 ลูเมนส์ (2 ช.ม.)

• แบตเตอร์รี ถ่านขนาด AA สองก้อน ผมใช้ถ่านชาร์จ eneloop ซึ่งเป็น NiMH (ถ่านแค่นี้กับความสว่างและระยะเวลาทำการ ถือว่าดีทีเดียว ผมเลือกใช้รุ่นนี้เพราะถ่านด้วย ผมต้องการให้ใช้ถ่านร่วมกับแฟลชของผมได้ครับ)
• ขนาด ยาว 15 เซนติเมตร เส้นผ่านศูนย์กลาง 2.15 เซนติเมตร (ผมคีบไฟฉายกับแฟลชไว้ในมืดซ้ายมือเดียว จึงเอาใหญ่ไปไม่ได้ มันไม่สะดวก)
• กันน้ำตามมาตรฐาน IPX-8 กันน้ำได้ลึก 2 เมตร 30 นาทีต่อเนื่อง (ยังไม่เคยลองลึกขนาดนั้น)
• กันแรงกระแทก ตกได้ 1.5 เมตร (ทดสอบแล้วหลายรอบลงพื้นแข็งด้วยไม่ใช่ดิน T T)
• อีกอย่าง รุ่น LD ใช้กับอุปกรณ์เสริมของยี่ห้อนี้ได้หลายตัว เช่นฟิลเตอร์กระจายแสง ฟิตเตอร์ไฟสีแดง ตัวคาดหัว
• ราคาประมาณ 1900 บาท

Fenix HP10 (ไฟฉายคาดหัวใช้แบต AA ที่สว่างที่สุดในโลก ปี 2010)

• แหล่งกำเนิดแสง LED สีขาว Cree XP-E LED (Q5) อายุการใช้งาน 50,000 ชั่วโมง
• ความสว่าง (ระยะเวลาใช้งาน)

     7 ลูเมนส์ (210 ช.ม.)
     50 ลูเมนส์ (22 ช.ม.)
     120 ลูเมนส์ (7.5 ช.ม.) ปกติพี่นณณ์จะชอบใช้ระดับนี้
     225 ลูเมนส์ (2.5 ช.ม.)
     มีจังหวะกระพริบอีกสามโหมด

• แบตเตอร์รี ถ่านขนาด AA สี่ก้อน
• น้ำหนัก 117 กรัม ไม่รวมถ่าน
• กันน้ำ ตามมาตรฐาน IPX-8 กันน้ำได้ลึก 2 เมตร 30 นาทีต่อเนื่อง
• ราคาประมาณ 2200 บาท